آغوش باز مادر ترکمن صحرا برای پذیرایی از گردشگران نوروزی

ایسنا/گلستان شهرستان گمیشان، یادگار دوران اشکانیان و معروف به مادر ترکمن صحرا در انتظار گردشگران نوروزی است.

منطقه گمیشان یکی از غنی‌ترین مناطق گردشگری استان گلستان است که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. در این منطقه انواع تالاب و اماکن تاریخی یافت می‌شود. بسته به آن که بیشتر از چه دیدنی‌هایی لذت می‌برید، می‌توانید انتخاب کنید که به تالاب‌ها رفته و پرندگان مهاجر را تماشا کنید یا سری به دیوار دفاعی گرگان بزنید و در رابطه با تاریخ آن بیشتر بیاموزید.

این شهر قدیمی خواستگاه فرهنگ اصیل ترکمن و زادگاه بسیاری از بزرگان و روحانیون بزرگ ترکمن صحراست و به آتا باتان یا سرزمین پدری و مادر ترکمن صحرا نیز مشهور است. 

اگر شما هم از آن دسته گردشگرانی هستید که از رفتن به جاهای تکراری خسته شده اید و به دنبال  دیدن جاذبه های شگفت انگیز و کمیاب می گردید ما شهرستان تاریخی گمیشان را به شما پیشنهاد می کنیم، سرزمینی خشک با بیابان های وسیع و شتران تک کوهانه ترکمن با تالاب ها و آپارتمان هایی به قدمت دوران قاجار و مردمی نجیب که فرهنگ اصیل خود را به شدت حفظ کرده اند.

بیشتر ساکنان این شهرستان را هموطنان ترکمن تشکیل می‌دهند و بومیان منطقه به جای به کاربردن اصطلاح گمیش تپه (مرکز شهرستان) از عنوان «کوموشدفه» استفاده می‌کنند که در زبان ترکمنی به معنی «تپه نقره‌ای» است؛ برای این نامگذاری دلایل زیادی مطرح شده که مهم‌ترین آن به یافت شدن سکه‌های نقره در پیرامون این شهر برمی گردد.

گمیش تپه، کهن‌ترین شهر ترکمن نشین در گلستان و پرجمعیت‌ترین نقطه جمعیتی این منطقه در دوره قاجاریه است؛ شهری که سابقه تأسیس شهرداری آن سال ۱۳۰۹ بوده و با تهران برابری می‌کند.

گمیش تپه هرچند جمعیتی کمتر از ۲۰ هزار نفر دارد اما به سبب ظرفیت های فراوان گردشگری، تاریخی، ویژگی‌های جغرافیایی و هم جواری با دریای خزر از جمله مهمترین شهرهای گلستان محسوب می شود که تاکنون توجه موثری به آن نشده است.

گمیش تپه سابقه تاریخی جزیره آبسکون را با تاریخی هزار ساله یدک می کشد که در حدود چهارصد سال قبل به محلی برای اسکان ترکمن ها تبدیل شد و به زبان ترکمنی  به کوموش دفه از آن یاد شد.

تالاب بین المللی گمیشان

در غرب و شمال گمیش تپه آبگیر گسترده ای با نیزارهای انبوه قرار دارد که به نام تالاب بین المللی گمیشان معروف است.

تالاب بین المللی گمیشان یک زیستگاه منحصر به فرد با وسعت بیش از ۲۰ هزار هکتار است که ۱۴ هزار هکتار آن جزو مناطق شکار، صید و تیراندازی ممنوع سازمان حفاظت محیط زیست است.

گمیشان یک تالاب ساحلی محسوب می شود و طیف گسترده ای از گونه های مختلف پرندگان همچون مرغابی، غاز، قو، پلیکان، باکلان، پرستوی دریایی، سلیم، کاکایی، چنگر، اگرت، خوتکا، گیلان شاه و تلیله در فصول گوناگون سال به آن مهاجرت می‌کنند.

تعداد گونه های موجود که برای زمستان گذرانی یا زادآوری در تالاب هستند حدود ۱۱۰ گونه برآورد می شود.

علاوه بر این همه ساله تالاب میزبان تعداد زیادی از پرندگانی است که از نیمکره شمالی به مناطق جنوبی مهاجرت کرده و ماه ها در این مکان می مانند و مجددا برای جوجه آوری به وطن اصلی خود باز می گردند.

مهاجرت پرندگان از اواسط پاییز آغاز و گونه های مختلف از عرض های بالاتر و نواحی شمالی سیبری به تالاب بین المللی گمیشان می آیند.

در میان پرندگان آبزی چنگر فراوان ترین و غاز پیشانی سفید و پلیکان پا خاکستری کمیاب ترین و شاید ارزشمندترین پرندگان تالاب بین المللی گمیشان محسوب می شوند.

خانه هایی به قدمت دوره قاجار در گمیشان

گمیش تپه بعد از گرگان، دومین بافت تاریخی و باارزش را در استان گلستان را داشته و فرم شیروانی بناها، سکوسازی و بهره گیری فراوان از چوب از ویژگی‌های برجسته معماری این شهر به حساب می‌آید.

سبک معماری شهر به صورت معماری روسی بوده و قدمت بسیاری از بناهای تاریخی این منطقه به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی برمی گردد.

بیشتر این خانه‌ها در دو طبقه احداث شده و دارای سازه‌های چوبی با مقاومت بالا هستند. اقدامات مرمتی بناهای ارزشمند بافت تاریخی گمیشان، در کنار اجرای سنگ فرش‌ها در جهت زنده سازی و حفاظت ازاین بافت و توسعه گردشگری منطقه انجام شده است.

هرچند تاکنون بیش از ۲۰ خانه قدیمی در گمیش تپه به ثبت ملی رسیده ولی حداقل ۶۰ خانه قدیمی در گمیشان وجود دارد که اگر خانه‌های قدیمی روستایی را هم به آن اضافه کنیم تعداد آنها بیش از این خواهد شد.

خانه‌هایی که خشت خشت آن فرهنگ بومی و محلی مردم خوب ترکمن را فریاد می‌زند، ولی متأسفانه تعدادی از آنها به دلیل رطوبت بالای منطقه و برخی بی مهری‌ها در حال تخریب است.

موزه مردم شناسی گمیش تپه

تقریباً در مرکز بافت سنتی و زیبای شهر گمیش تپه ساختمان تاریخی معروف به خانه گوکلانی وجود دارد که قدمت آن به دوره پهلوی اول می‌رسد؛ ساختمانی که به سب ویژگی‌های خاص خود به موزه مردم شناسی گمیشان تبدیل شده است.

این موزه به معرفی مشاغل بومی و سنتی قوم ترکمن، آداب و رسوم محلی و صنایع دستی آنها می‌پردازد و در سال ۱۳۸۹ راه اندازی شده است.

گل فشان نفتیلیجه و قارن یارق

گمیشان به سبب ویژگی های جغرافیای دارای ۲ گل‌فشان نفتلیجه و قارن یارق است.

گلفشان ها فرمولوژی یک مخروط پهن حدود پنج متر ارتفاع و چندصد متر قطر خارجی دارند که در بالای آن دریاچه کوچکی شکل یافته و همچون آتشفشان های کوچک از دهانه آنها آب شور به همراه گِل رُس و گاز با فشار و غلظت زیاد خارج می شود

گل فشان نفتلیجه در حدود ۲۰ کیلومتری شمال شهر گمیش تپه واقع است و از چند سال قبل به سبب رخدادهای زمین شناختی آب آن به رنگ بنفش درآمده است.

گِلفشان نفتلیجه و تشکیل حوضچه آب به رنگ بنفش در ۱۵ کیلومتری شهر مرزی و ترکمن نشین گُمیش تپه مرکز شهرستان گمیشان واقع در کرانه شرقی دریای خزر امکانی جدید و بدیع در گردشگری ایران است که می‌تواند به واسطه خاصیت درمانی، علاوه بر رونق گردشگری طبیعی پای علاقمندان به توریسم درمانی را هم به منطقه باز کند.

اغلب مردم ساکن در شهرستان گمیشان ترکمن بوده و دارای هنرهای سنتی و صنایع دستی و آداب و رسوم، آئین‌ها و مشاغل بومی ویژه ای هستند که حفظ و معرفی آنها علاوه بر توسعه فرهنگی منطقه و حفظ اصالت آن سبب جذب بیشتر گردشگر خواهد بود.

بخش بافندگی تولید صنایع دستی قوم ترکمن بیشتر شامل قالی، نمد و گلیم بوده و سوزن دوزی، ساخت زیورآلات سنتی و حصیربافی از دیگر فعالیت‌ها است.

دیوار دفاعی گرگان

دیوار دفاعی، دیوار بزرگ گرگان یا دیوار سرخ که در برخی متون قدیمی با عنوان مار سرخ مطرح شده، طولانی‌ترین دیوار آجری دنیا و سومین دیوار بزرگ جهان پس از دیوار چین و آلمان است که از شرق دریای خزر در گمیشان شروع شده و پس از گذر از شمال آق قلا و گنبدکاووس به طرف شرق ادامه داشته و در کوههای پیش‌کمر محو می‌شود.

ساحل چارقلی

ساحل روستای چارقلی در پنج کیلومتری جنوب غربی شهر گمیش تپه واقع شده و تنها ساحل ماسه‌ای گلستان محسوب می‌شود.

مهم‌ترین ویژگی ساحل چارقلی نداشتن معارض، ماسه‌ای بودن و ارتباط مستقیم با دریای خزر است که پتانسیل بی نظیری برای سرمایه گذاری محسوب می‌شود.

به گزارش ایسنا، گمیشان با افزون بر ۸۰ هزار نفر جمعیت از شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به شهرستان ترکمن، از شرق به شهرستان آق قلا و از غرب به دریای خزر محدود می‌شود.

منبع خبر: خبر گزاری ایسنا